آزمایش گاز خون چیست و برای چه کاری استفاده میشود؟
تاریخ انتشار: ۱۱ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۸۰۳۵۶
آزمایش گاز خون شریانی (ABG) میزان اکسیژن و دی اکسید کربن در خون شما را اندازه گیری میکند. همچنین اسیدیته خون شما را بررسی میکند که تعادل اسید و باز یا سطح pH نامیده میشود. نمونه خون از یک سرخرگ که یک رگ خونی است که خون غنی از اکسیژن را از ریهها به بدن شما میرساند، گرفته میشود.
در آزمایش ABG، اندازهگیری اکسیژن خون نشان میدهد که ریههای شما تا چه اندازه اکسیژن را از هوا به داخل خون منتقل میکنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
دی اکسید کربن یک ماده زائد اسیدی است که بدن شما تولید میکند. اگر خون و بافتهای شما حتی کمی بیش از حد اسیدی یا خیلی بازی (قلیایی) شود، میتواند به طور جدی بر بسیاری از اندامهای شما تأثیر بگذارد و حتی تهدیدکننده زندگی شود.
ریهها و کلیههای شما بیشتر کار را انجام میدهند تا تعادل اسید و باز را در حالت عادی نگه دارند. بنابراین، اندازهگیری اسید-باز از آزمایش ABG میتواند به تشخیص و نظارت بر شرایطی که بر ریهها و کلیهها تأثیر میگذارد و همچنین بسیاری از شرایط دیگر که ممکن است تعادل اسید-باز شما را بر هم بزند، کمک کند.
آزمایش گاز خون برای چه کاری استفاده میشود؟تست ABG برای کمک به موارد زیر استفاده میشود:
بتوانید تعادل اسید و باز خود را بررسی کنید
مشکلات جدی ریه و تنفس خود را تشخیص دهید
اختلالات کلیوی را تشخیص دهید
دریابید که آیا درمان برای اختلالات تنفسی، بیماری کلیوی یا سایر شرایطی که ممکن است بر تعادل اسید و باز شما تأثیر بگذارد مؤثر است یا خیر.
علائم مشکل در تعادل اسید و باز خود را دارید، مانند:
تنفس سریع یا عمیق کنترل نشده، که ممکن است نشانهای از تلاش ریههای شما برای تنظیم اسیدها یا بازها با تغییر میزان اکسیژن یا دی اکسید کربن در خون باشد.
تهوع و استفراغ
آریتمی (مشکلی در سرعت یا ریتم ضربان قلب شما)
گیجی
خستگی
انقباض عضلانی و یا گرفتگی
برای یک بیماری ریوی یا شرایطی که بر تنفس شما تأثیر میگذارد، تحت درمان هستید، مانند:
آسم
بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
فیبروز سیستیک
میاستنی گراویس
بعد از این که موارد زیر را تجربه کردید علائم زیر را دارید:
مسمومیت با مونوکسید کربن
آسیب ناشی از استنشاق (تنفس دود، هوای گرم و/یا مواد شیمیایی مضر)
آسیب اخیر به سر یا گردن که میتواند بر تنفس شما تأثیر بگذارد
اکثر آزمایشات خون از ورید نمونه برداری میکنند. برای این آزمایش، پزشک از یک شریان نمونه خون میگیرد. این به این دلیل است که خون سرخرگ دارای سطوح اکسیژن بالاتری نسبت به خون ورید است.
نمونه معمولاً از یک سرخرگ در داخل مچ دست شما گرفته میشود، اما ممکن است از شریان بازو یا کشاله ران شما نیز گرفته شود. برای نوزاد تازه متولد شده، ممکن است کمی پس از تولد از پاشنه پا یا بند ناف نوزاد نمونه برداری شود.
اگر نمونه خون شما از مچ شما گرفته شود، پزشک ابتدا گردش خون شما را آزمایش میکند. پزشک مچ دست شما را نگه میدارد و به شریانها فشار میآورد تا جریان خون دست شما را برای چند ثانیه قطع کند. سپس پزشک مچ دست شما را رها میکند تا بررسی کند که جریان خون با چه سرعتی به دست شما باز میگردد. اگر جریان خون شما طبیعی باشد، پزشک نمونه خون را جمع آوری میکند.
نمونه خون گرفته شده از یک سرخرگ نسبت به اکثر آزمایشات خونی که از ورید استفاده میکنند، ناراحت کنندهتر است. بنابراین، پزشک ممکن است ابتدا مقداری داروی بی حس کننده را روی پوست شما اعمال کند، سپس یک سوزن را با یک سرنگ وارد شریان میکند تا مقداری خون را خارج کند.
هنگامی که سرنگ پر شد، پزشک محل سوراخ را بانداژ میکند. برای کار توقف خونریزی حداقل به مدت ۵ دقیقه به محل فشار وارد میشود.
آیا برای آماده شدن برای نمونه گیری باید کاری انجام دهم؟اگر داروهای رقیق کننده خون از جمله آسپرین مصرف میکنید، از پزشک خود بپرسید که آیا باید قبل از آزمایش مصرف آنها را متوقف کنید و در مورد سایر داروها و مکملهایی که مصرف میکنید نیز به پزشک خود بگویید. اما مصرف هیچ دارویی را متوقف نکنید، مگر اینکه پزشک به شما بگوید.
اگر تحت اکسیژن درمانی هستید، ممکن است اکسیژن شما حدود ۲۰ دقیقه قبل از آزمایش خاموش شود. این تنها در صورتی انجام میشود که بتوانید بدون اکسیژن درمانی نفس بکشید.
آیا خطری برای آزمایش وجود دارد؟انجام آزمایش سطح اکسیژن خون خطر بسیار کمی دارد. ممکن است مقداری خونریزی، کبودی یا درد در نقطهای که سوزن گذاشته شده است داشته باشید. به ندرت، سوزن ممکن است به عصب یا شریان آسیب برساند. ممکن است به شما گفته شود که تا ۲۴ ساعت پس از آزمایش از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
نتایج چگونه بررسی میشود؟نتایج آزمایش ABG شامل بسیاری از سیستمهای بدن میشود که بر یکدیگر تأثیر میگذارند و بسیاری از شرایط سلامتی وجود دارد که میتواند نتایج غیر طبیعی ایجاد کند. به این دلایل، بهتر است از پزشک خود بخواهید که نتایج شما برای سلامتی شما چه معنایی دارد.
نتایج آزمایش ABG شما میزان اندازهگیری شده را فهرست میکند، از جمله:اشباع اکسیژن: (O۲Sat) این مقدار اکسیژن حامل گلبولهای قرمز را اندازه میگیرد
فشار جزئی اکسیژن: (PaO۲) این فشار اکسیژن حل شده در خون شما را اندازه گیری میکند و کمک میکند تا نشان دهد که چگونه اکسیژن از ریههای شما به جریان خون شما حرکت میکند.
فشار جزئی دی اکسید کربن: (PaCO۲) این مقدار دی اکسید کربن در خون شما را اندازه گیری میکند. همچنین نشان میدهد که چگونه دی اکسید کربن به راحتی میتواند از بدن شما خارج شود.
تعادل اسید و باز سطح: (pH این میزان اسیدیته خون شما را اندازه گیری میکند. اسیدیته بیش از حد اسیدوز نامیده میشود. بیش از حد قلیایی نیز آلکالوز نامیده میشود. این شرایط علائم مشکلات دیگری هستند که تعادل اسید و باز را در بدن شما بر هم میزند.
معمولاً آزمایش ABG به تنهایی نمیتواند تشخیص نهایی را ارائه دهد. بنابراین، اگر نتایج شما طبیعی نباشد، پزشک شما احتمالاً آزمایشهای بیشتری را برای تشخیص تجویز میکند. به طور کلی، نتایج غیرطبیعی ممکن است به این معنی باشد که شما مشکلی در ریهها یا کلیهها یا اختلال متابولیک دارید. اختلالات متابولیک بر نحوه استفاده بدن از غذا برای انرژی تأثیر میگذارد. برخی داروها نیز ممکن است تعادل اسید-باز شما را بر هم بزنند و منجر به نتایج غیرطبیعی آزمایش ABG شوند.
آیا نکته دیگری وجود دارد که باید در مورد آزمایشات سطح اکسیژن خون بدانم؟نوع دیگری از آزمایش، به نام پالس اکسیمتری، میتواند سطح اشباع اکسیژن خون شما را بررسی کند. معمولاً یک دستگاه گیره مانند کوچک به نام پالس اکسیمتر به انگشت شما متصل میشود. این دستگاه درصد گلبولهای قرمز پر از اکسیژن را به شما میگوید. اگر سطح اکسیژن خون تنها نگرانی باشد، پالس اکسیمتری ممکن است برای شما مفید باشد. ازپزشک خود بپرسید که آیا این آزمایش برای شما مناسب است یا خیر.
منبع: سلامت نیوز
منبع: فرارو
کلیدواژه: طرز تهیه سطح اکسیژن خون دی اکسید کربن شما تأثیر نمونه خون جریان خون پزشک خود دست شما بدن شما ریه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۸۰۳۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قلیان اکسیژن؛ یک پک عمیق به سمت ناکجا؟!
فرارو-وزارت بهداشت تصمیم گرفته است برای اجرای طرح مطالعاتی خود، نوع خاصی از قلیان تحت عنوان «قلیان اکسیژن» را در برخی کافی شاپها و قهوهخانهها در ۱۰ استان کشور ارائه دهد؛ طرحی که با ابهامات متعددی رو به روست.
به گزارش فرارو، مسئولان وزارت بهداشت در توضیح این طرح گفته اند مراکزی که قلیانهای دخانی ارائه میدهند به صورت داوطلبانه در طرح تحقیقاتی شرکت میکنند و طرح تحقیقاتی در ۳ استان تهران، البرز و آذربایجان شرقی آغاز شده، همچنین امور مربوط به این طرح تحقیقاتی در استان بوشهر و شهر جیرفت در استان فارس در حال انجام است. اما چه شد که وزارت بهداشت به فکر تولید قلیان اکسیژن افتاد؟
محبوبیت خیره کننده قلیان در ایرانقلیان برای نخستین بار در دورۀ صفوی از هندوستان وارد ایران شد و به نوشتۀ سفرنامهنویسان اروپایی از همان زمان ایرانیان استقبال زیادی نسبت به آن بهعمل آوردند. نکته جالب این که از دوره قاجار محبوبیت قلیان کشیدن درست مثل دوران حاضر بود و از قهوه خانهها و اندرون خانهها تا تفرجگاهها و کاروانسراها با قلیان پر شده بود. اغلب شاهان و شاهزادگان قاجار نیز علاقه زیادی به قلیان کشیدن در هر شرایطی داشتند. اما با گذشت سالها از آن دوران، قلیان همچنان نقشی پررنگ در تفریحات ایرانیان و به ویژه جوانها ایفا میکند.
حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره افزایش شدید تمایل جوانان به مصرف قلیان میگوید: «این روزها افزایش تعداد دانشآموزان سیگاری و قلیانی در کشور هستیم و به طور کلی ۱۴ درصد مردم ایران درگیر مصرف مستمر دخانیات هستیم. همچنین روند مصرف دخانیات در بانوان کشور رو به رشد است و نسبت به مصرف آقایان، شتاب بیشتری گرفته است. سن شروع مصرف دخانیات نیز پایین آمده و تعداد بیشتری از دانشآموزان کشور نسبت به گذشته درگیر مصرف سیگار یا قلیان شدهاند.» محمدرضا مسجدی؛ دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات نیز گفته است که «استعمال سیگار در میان خانمها روند رشدی بالای ۷۰ درصد داشته است. حتی برای دختران ۱۲ تا ۱۵ سال تا ۱۳۳ درصد افزایش داشته است و این ارقام تکان دهنده است.»
مسئله قلیان کشیدن در ایران فقط مختص مردم عادی نیست و حتی ورزشکاران نیز قلیان میکشند. این ادعایی است که خداداد عزیزی چهره مشهور فوتبال ایران در برنامهای تلویزیونی مطرح کرد و گفت که ۸۰ درصد فوتبالیستهای ما قلیان میکشند. خداد عزیزی در ادامه گفت که خود او هم ۱۶ سال است که قلیان میکشد. این آمار و ارقام، گرچه نگران کننده به نظر میرسند، اما با ورود به هر قهوه خانه، کافی شاپ یا مرکز تفریحی به راحتی میتوان متوجه شد که حقیقت دارد. به گفته پزشکان متخصص قلب و عروق، مواد سمی موجود در دود قلیان میتواند در عروق مانده و باعث انسداد آنها و در نتیجه بیماریهای قلبی شود. همچنین کشیدن سنگین قلیان با سطح بالای تریگلیسیرید که یک عامل اصلی برای پیشرفت بیماری قلبی کرونری است، ارتباط دارد و میتواند باعث تغییر در ضربان قلب و ایجاد آریتمی قلب شود.
با این همه مضرات و آسیبهای قلیان برای افراد مختلف جامعه و محدودیتهای گاه و بیگاه در کنترل مصرف قلیان، تنها زمانی که طرح مبارزه با ارائه قلیان در قهوه خانهها و کافی شاپها جواب داد، زمانی بود که کرونا در کشور اوج گرفت و وزارت بهداشت و نیروی انتظامی با همکاری یکدیگر طرح مبارزه با ارائه قلیان را اجرا کردند. در آن دوران با توجه به نگرانیهای گسترده مردم از ابتلا به کرونا، این طرح تا حد زیادی جواب داد و به ندرت تخلف آشکاری در این زمینه دیده میشد.
قلیان اکسیژن چگونه متولد شد؟!تا همین چند وقت پیش، برخی از افرادی که عاشق قلیان بودند و در عین حال نگران سلامتی خود بودند به قلیانهای میوهای یا تنباکوهای میوهای اعتماد بیشتری داشتند و میگفتند با استفاده از این محصولات، آسیبی در حوزه سلامتی نخواهند دید، اما بررسیهای وزارت بهداشت نشان میدهد قلیانهای میوهای نیز میتواند به اندازه دیگر انواع قلیان آسیب زا باشد. حتی ممکن است از میوههای کپک زده برای تهیه این نوع قلیان استفاده شود.
به گفته مسئولان وزارت بهداشت، این وزارتخانه در راستای کاهش آسیبهای ناشی از مصرف قلیان سنتی، تصمیم گرفته اند دست به تولید محصولی بزنند که هم میل جوانان به مصرف قلیان را ارضا کند و هم بی آسیب باشد. حدود ۱۰ سال از زمان ثبت اختراع رسمی قلیان اکسیژن یا در کشور میگذرد، ولی وزارت بهداشت اکنون تصمیم گرفته که دست به اجرای گسترده طرح آزمایشی برای بررسی این قلیانها بزند. اما همزمان با انتشار خبر اجرای این طرح، اخباری مبنی بر عوارض استفاده از این نوع قلیان، غش کردن، خنده شدید و حتی مراجعه به بیمارستان و بستری افراد منتشر شد.
این موضوعات واکنش غلامرضا حیدری، مجری طرح مطالعاتی بررسی «قلیان اکسیژن» را بر انگیخت و او گفت: «مقدار گازهای اکسیژن و نیتروژن موجود در قلیان اکسیژن تنظیم شده و استاندارد است و حدود ۱۰ سال از زمان ثبت اختراع رسمی این دستگاه در کشور میگذرد. سهم اکسیژن از ترکیب گازهای به کار گرفته شده قلیان اکسیژن حدود ۸۰ درصد است و نیتروژن میتواند به میزان ۵ درصد به ترکیب گازها اضافه شود.» بهزاد، ولی زاده، رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت نیز در این باره میگوید: «این قلیان بعد از اینکه تاییدیه آن از سازمان غذا و دارو گرفته شد بهعنوان تجهیزات پزشکی ثبت شده و در سازمان غذا و دارو استانداردهایی برای آن در نظر گرفته شده است. در این وسیله از ترکیب گازهای اکسیژن و N ۲ O با رعایت حدود تعیینشده در سازمان غذا و دارو برای اطمینان از اینکه ضرری برای سلامتی افراد نداشته باشد، استفاده میشود.»
با وجود ارائه این توضیحات و تاکید مقامهای وزارت بهداشت بر سالم و بی خطر بودن این نوع قلیان ها، هنوز، اما و اگرهایی درباره مصرف آن وجود دارد. برخی از کاربران این قلیانها مدعی شده اند که پس از مصرف قلیان اکسیژن به خنده افتاده اند یا حالتی به آنان دست داده که عادی نبوده است؛ موضوعی که با نگرانی برخی پزشکان همراه شده است. ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران در این باره میگوید: «هر ترکیبی از مواد شیمیایی که از طریق سیگار، قلیان و حتی هوای آلوده وارد بدن میشود، ممکن است در آینده موجب سرطان یا سایر بیماریها شود. معتقدم، وزارت بهداشت نباید به موضوع طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن ورود داشته باشد. هر کار تحقیقاتی باید با رضایت افراد انجام شود و در وهله نخست روی نمونه حیوانی استفاده شده باشد. پس از اینکه مطالعات روی نمونه حیوانی انجام شد و مضر نبودن مورد آزمایش شده به اثبات رسید، میتواند طرح مطالعاتی روی نمونه انسانی انجام شود. انجام یک کار تحقیقاتی به طور مستقیم روی نمونه انسانی از منظر اخلاقی درست نیست. هنگامی که نسبت به انجام یک طرح تحقیقاتی اقدام میکنیم باید اخلاق پزشکی را در کانون توجه قرار دهیم. عوارض استفاده از قلیان اکسیژن هنوز مشخص نیست و این احتمال وجود دارد که عوارض ناشی از استعمال این قلیان طی یک ماه یا حتی چند سال آینده بروز کند. با توجه به اینکه عوارض استفاده از این قلیان نامشخص است اجرای این طرح مطالعاتی در ۱۰ استان یک کار اشتباه است.» با همه اینها و با وجود اظهارات مقامهای وزارت بهداشت، به نظر میرسد تلاشها برای اجرای گسترده طرح آزمایشی قلیان اکسیژن ادامه خواهد داشت.